Putovanje u Friaul

Veslanje Kanalskom dolinom, šetnje kroz vinograde i uz more ili turističke rute na istorijskim stazama – regija Furlanija-Julijska krajina u Italiji nudi brojne sadržaje koji bude radoznalost. Bez obzira na to kojim putem da krenete, uvek ćete se naći na ruti čistog zadovoljstva!

Ako putujete u italijansku regiju Furlaniju, to je znak da ste hedonista ili ćete to brzo da postanete. Ovaj kraj koji bismo podjednako mogli da okarakterišemo kao pitom, nalazi se u susednoj Italiji i nećete pogrešiti na koju god stranu autoputa da se uputite u toj regiji. Pravi znalci skreću prema Kanalskoj dolini i tamo otkrivaju najdivnija područja Italije. Severoistok u nekim delovima izgleda kao da pomalo tone u san. Ali to vam ni najmanje neće smetati. Baš suprotno, upravo se tu krije šarm furlanijske regije koja na dnevni red stavlja slow food i usporavanje tempa, a kao sâm krajolik podseća na Toskanu.

Preporuka: Ako putujete u italijansku regiju Furlaniju, to je znak da ste hedonista ili ćete to brzo da postanete.

Blagi usponi vinograda se šire poput talasa u smeru Jadrana. Voćke duž puteva dozivaju vas da probate njihove plodove dok šetate vinogradima regije Dolenja del Kolio ili dok uživate u pogledu vozeći bicikl. Srednjovekovni gradići i tvrđave, meandri divljih reka, slikoviti crkveni tornjevi i velelepne vile okružene čempresima istinsko su zadovoljstvo za oči. Vinogradarstvo dominira krajolikom, a to se posebno odnosi na Kolio koji je poznat širom sveta po svojim vinima. Na severu oduševljavaju grebeni alpskog karaktera, drvene kućice i divlji gorski potoci, dok se na jugu proteže krajolik prostranih dolina koje prate reku Po, ili stenovit krš koji se proteže prema moru.

Mesto na kojem zastajemo i uživamo

Kulinarstvo ove regije pobuđuje istinsku sreću. Zapanjuje broj dobrih tratorija, krčmi i vinoteka. Furlanijska kuhinja u sebi skriva uticaje slovenske, srednjoevropske i venecijanske kulinarske tradicije, a generalno spada u red jednostavnijih, regionalnih kuhinja.

Najpoznatija jela su palenta sa kobasicama koje se prave u tom podneblju (polenta con salsiccia), varivo od pasulja (jota) ili jedna vrsta lepinja sa sirom (frico) koja se priprema u tiganju. Tipični proizvodi ove regije su poznati širom sveta, a to su: sočna šunka San Daniele koja se proizvodi u istoimenom mestu severozapadno od Udina. I Sauris di Sotto je poznat po svojim prerađevinama od svinjskog mesa, a posebno po pančeti.

Za dobre stvari je potrebno određeno vreme što je slučaj i sa sirom montasio koji se proizvodi u ovoj regiji. Birani ukus ključno je načelo pokreta slow food koji potiče iz Italije, a koji se oslanja na regionalne proizvode iz organskog uzgoja. U Furlaniji se posebna važnost pridaje umetnički osmišljenoj hrani. Kolio proizvodi vrhunska vina koja se cene i piju u celom svetu. Idealni prilozi raskošnim specijalitetima su vina od autohtonih sorti refošk, malvazija, friulano i rumena rebola.

Urabni biseri Furlanije

U ponudi je i izlet u obližnje slikovite gradove, kao npr. grad Kormon u kojem živi 2000 stanovnika i koji je središte vinogradara ove regije. Ako nemate vremena da obiđete sve vinare, onda posetite lokalnu enoteku di Kormon. Uzmite i tanjir predjela kako biste mogli da probate što je moguće više vina. Slikoviti Kividale, bivši glavni grad pokrajine Lombardije, ima ponešto od istorijsko-umetničkog blaga u koje, pre svega, spada i Đavolji most o kome se ispredaju brojne legende, a preko kog morate da pređete kako biste stigli na glavni gradski trg. Mada je reč o malom gradu uskih ulica koji lako možete da pređete za kratko vreme, njegov šarm vas dugo zadržava u svojoj mreži.

Ako volite živahnost i turbulencije, onda bi trebalo da posetite Udine, tajni glavni grad Furlanije. Na njegovim velikim trgovima u prijatnom društvu se ispijaju aperitivi, uživa se u smehu i izražajnim gestikulacijama.
Savršena kombinacija opuštanja, ali i živahnijeg tempa čeka vas u gradu Grado. Njegov čarobni stari grad je uvek okupan osvežavajućim povetarcem koji dolazi sa mora. Treba priznati da faktor odmora tokom sezone i nije previše visok, ali uz morske šumove ćete uspeti i da se malo relaksirate.

I na kraju Trst

U bivšoj trgovačkoj luci Habzburške monarhije oseća se uticaj austrijske, hrvatske, mađarske i slovenačke kuhinje. Italijanska kuhinja miriše na štrudle od jabuke, kiseli kupus i krvavice, ali i sardele i riblje specijalitete kao i rikotu ili radič. Za Trst su tipični takozvani bifei, kafanice u kojima se u izobilju poslužuju domaća jela. I u kulturnom smislu grad ima štošta da ponudi, a u prvom redu to su: festival jazz muzike u Mugi, filmski festival u Trstu ili poznata jedriličarska regata u Barkolani. Za Trst su tipični takozvani bifei. U Punti dela Dogani, staroj carinskoj zgradi na Velikom kanalu u Veneciji je smeštena zbirka modernih umetničkih dela, dok se na bivšoj ribljoj pijaci u luci odnedavno održavaju umetnički projekti. Sada je potrebno samo da se pronađe malo vremena za uživanje kako ne biste propustili priliku za ovo putovanje.

Saveti za putovanje u Furlaniju

Kratk izlet u zelenilo
Juriti na žutoj vespi zelenim brežuljcima regije Kolio. Vespu možete iznajmiti kod više od 30 vinogradara.

Umetnost
U jednom od najvažnijih građevinskih spomenika Furlanije iz 17. veka, vili Manin, danas je smeštena impozantna, međunarodno priznata umetnička izložba. Tu se održavaju i koncerti kao i kulinarski festival „Sapori pro loco“.

Selo lavande
Ljupki gradić Venzone potpuno je razoren u velikom zemljotresu 1976. godine nakon čega je ponovo obnovljen. Tu ćete pronaći butike koji pre svega nude sapune i proizvode od lavande.

Prastaro
Akvileja je zadivljujuće mesto poznato po najvećim ranohrišćanskim podnim mozaicima na svetu. Po kojima je zabranjeno hodati!

Ogromno
Briška jama (Grotta Gigante) najveća je turistička jama na svetu.